ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေသာ အေရးအသားမ်ား ၿပီးဆံုးသြားရသည့္အေၾကာင္း

ဆရာျမင့္သန္း ေရးပါသည္။

ေရးေနတဲ့၀တၳဳနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာခ်င္တာေလးေတြ ရွိလာတာနဲ႔ ဘျမင့္ဆီ ထြက္လာခဲ့တယ္။ ဘျမင့္က လူေတာ္။ ဘယ္သူကမွ ေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္အရ ေျပာတာ။ ကၽြန္ေတာ့္အထင္အရ ကၽြန္ေတာ္ လက္ခံထားတာ။ ဒီေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ပိုင္ အမွန္တရားပဲလို႔ ေျပာခ်င္ရင္ ေျပာၾက။ ကိုယ္ပိုင္ အမွန္တရား ဆိုတာကိုလာၿပီး အေၾကာက္အကန္ ျငင္းေနလို႔ကျဖင့္ ႏွစ္တစ္လက္မ ေကာင္းေကာင္းတစ္ေခ်ာင္းကိုင္ၿပီး လက္ေတြ႕ နည္းလမ္း တက် အမွန္တရား ဆိုတာကို ရွင္းျပလိုက္ရံုပဲ။

ဒီေတာ့ ခုကတည္းက ဘျမင့္ကို ဘာေၾကာင့္ လူေတာ္ရယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္က လက္ခံ ထားတယ္ ဆိုတာကို ရွင္းျပ ထားခ်င္တယ္။ တကယ္တမ္း မွာေတာ့ ဘျမင့္ဟာ သူမ်ားတကာ ထက္ ထူးျခားၿပီး ေတာ္တယ္ လို႔ ေျပာလို႔ ရေလာက္တဲ့ အေၾကာင္း တစ္ခုမွ မရွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ လက္ခံထားတဲ့ သေဘာ တစ္ခုကို ေျပာရရင္ သူမ်ား တကာ ထက္ ထူးထူးျခားျခား ပိုၿပီး မေတာ္လွဘူး ဆိုတဲ့ လူတိုင္းဟာ လူေတာ္ပဲ လို႔ လက္ခံ ထားတာပဲ။ ဒီလို လက္မခံ လို႔ကလည္း မျဖစ္ဘူး။ ကိုယ္လည္း လူေတာ္ စာရင္းထဲေတာ့ ပါခ်င္ေသး တာကိုး။

တကယ္တမ္းေတာ္မွ လူေတာ္လို႔ သတ္မွတ္မယ္ ဆိုရင္ျဖင့္ လူေတာ္ ဆိုတာေတြ သိပ္နည္း သြားလိမ့္မယ္။ လူေတာ္ နည္းသြား တာက အေၾကာင္း မဟုတ္ဘူး။ လူေတာ္ နည္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ဟာ ခပ္ညံ့ညံ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းပဲ လို႔ လက္ခံ ထားၾကေလေတာ့ ကိုယ္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနရတဲ့ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး ကိုေတာ့ ခပ္ညံ့ညံ့ စာရင္း၀င္ ျဖစ္မသြားေစခ်င္ဘူး။ ဒီေတာ့လည္း လူေတာ္ေတြ ေပါမ်ားေစခ်င္တဲ့ ေစတနာနဲ႔လို႔ ေျပာရမွာပဲ။ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးကို ေကာင္းေစခ်င္တာကိုး။

ရိုေသျပတယ္ဆိုတာ ... အရင္လူက ေနာက္ လာတဲ့လူကို သူလုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔ ရေအာင္ ထြင္ ထားခဲ့တာ။

တခ်ဳိ႕ ကေတာ့ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး ေကာင္းေအာင္ သစ္ပင္စိုက္တာတို႔ ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္ မသံုးဖို႔တို႔ လုပ္ၾကတယ္။ ကမၻာႀကီးေကာင္းလာေအာင္ ေဂဟစနစ္ဆိုလား၊ လုပ္ၾကရမယ္လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ ၾကေသးတယ္။ ေတာ္ပါေသးရဲ႕ ဗာလစနစ္တို႔ ဘာတို႔ မထူေထာင္ ၾကေပလို႔ပဲ။ ဘာလစနစ္တို႔ ဘာတို႔သာ ရွိခဲ့ရင္ ကၽြန္ေတာ့္လို အေကာင္မ်ဳိးေတြ အလုပ္ အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕၀င္ေတြ ဘာေတြျဖစ္ၿပီး အလုပ္မ်ားေနလို႔ စာေတာင္ ေကာင္းေကာင္းေရးရမယ္ေတာင္ မထင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပတဲ့လည္း ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီေလာက္ အထိ မေတြးတတ္ဘူး။ နားလည္း မလည္ဘူး။ လူေတာ္ေတြ မ်ားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ထဲက လူေတာ္ ဆိုေတာ့လည္း အဲဒီလို အေသးအမႊားေတြ အထိ လိုက္သိေနဖို႔ လည္း မလိုေတာ့ဘူး လို႔ ထင္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္က ဘျမင့္ကို သေဘာက်တဲ့ အထဲမွာ အဲဒီ အခ်က္လည္း ပါတယ္။ သူကလည္း အဲဒါေတြကို စိတ္မ၀င္စားဘူး။ ေျမာက္၀င္ရိုးစြန္းက ေရခဲတံုးေတြ အရည္ေပ်ာ္ လာလို႔ ကမၻာႀကီး ပိုမို ပူေႏြးလာတယ္လို႔ သူ႔ေရွ႕မွာ ေျပာၾကရင္ ဒီလိုျဖင့္ လာမယ့္ေဆာင္းမွာ ေစာင္ထပ္ ၀ယ္စရာ မလိုဘူးေပါ့ လို႔ပဲ သူက ေျပာေလ့ရွိတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ သူ႔ကို သေဘာက်တာရွိေသးတယ္။ ဒီေကာင္က စာအေတာ္ဖတ္တယ္။ တည့္တည့္ေျပာရရင္ေတာ့ အားရင္ စာပဲဖတ္တယ္။ အားရင္ဆိုတဲ့ စကားလံုး ထည့္ေျပာ ရတာကေတာ့ ေျပာရိုးေျပာစဥ္ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ဒီေကာင့္မွာက မအားစရာအေၾကာင္းမွ မရွိဘဲ။ ဘာအလုပ္မွ ရွိတာမွ မဟုတ္ဘဲ။ ဒီေကာင္က မအားဘူးလို႔ ေျပာရင္ေတာ့ စာဖတ္ေနလို႔ပဲ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္ ေက်ာင္းသား ဘ၀ကတည္းက သူက စာ အေတာ္ ဖတ္တယ္။ သူ႔ညီ ဘတင့္ က်ေတာ့ သူ႔လို မဟုတ္ဘူး။ သူတို ႔ႏွစ္ေယာက္ က ႏွစ္နာရီ ေလာက္ပဲ ျခားတယ္။ အမႊာ။ သူ႔ က်ေတာ့ ဘာ စာမွကို မဖတ္ ခ်င္ဘူး။ ဖတ္ လည္း မဖတ္ဘူး။ အ လိမၼာ စာမွာ ရွိတယ္ ဆိုတဲ့ စကားသာ မွန္ခဲ့ရင္ ဘတင့္ နဲ႔ အလိမၼာ ဆိုတာ ႀကီးက အေတာ္ ေ၀းေနၾကမွာ။ ဒါေပတဲ့ လည္း စီးပြားေရး သမား မဟုတ္လို႔ ရွာရေဖြရက်ပ္တဲ့ ကာလႀကီးမွာ သင္းတို႔က မေၾကာင့္မၾက ေနႏိုင္တယ္။ ဒါကေတာ့လည္း သင္းတို႔ေတာ္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ သင္းတို႔ အေဖ သြားေလသူ ဦးဘ ေတာ္ခဲ့ေပလို႔ပဲ။

ကိုဓ

လက္တစ္ဖက္ ဆံုးရင္ လက္တစ္ဖက္ ခ်င္း၊ မ်က္လံုး တစ္ဖက္ ကန္းရင္ မ်က္လံုး တစ္ဖက္ ခ်င္း ဆိုတဲ့ ဟမၼဴရာဘီရဲ႕ ကိုဓ ဥပေဒက ၾကီးစိုးလ်က္ ပဲလား။ လူေတြ ရင္ထဲမွာ ရန္ အငုတ္၊ အေျငွာင့္ေတြနဲ႔ ဆိုတာ ရွိေနတာပဲလား ။ အဲ့လို ေတြးျဖစ္လာတဲ့ သတင္း ဖတ္မိတာ ေျပာရင္ –

Ameneh Bahrami

၁၆ ရက္ေန႔ ေန႔စြဲနဲ႔ တင္ရွိလာတဲ့ ေလာ့စ္ အိန္ဂ်လိ တိုင္းမ္မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ခုနွစ္နွစ္ေလာက္ အခ်ိန္က အီရန္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ ကို အက္ဆစ္နဲ႔ ပက္ခဲ့တဲ့သူ – အဲ့လူကို အခု ဘယ္လို ျပစ္ဒဏ္ ခ်မလဲ ။ ခံုရံုးက အၾကိတ္အနယ္ စဥ္းစားေနရတယ္။ ေရႊ႕ဆိုင္းလိုက္ရတယ္ ၊ ဆိုင္းငံ့ထားရတယ္လို႔ ၾကားတယ္။

မာဂ်စ္ မိုဗာဟယ္ဒီ ဆိုတဲ့ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ လူငယ္က သူ႕ကို လက္ထပ္ဖို႔အတြက္ ျငင္းဆန္ရေကာင္းလား ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ျပခ်က္နဲ႔ အမီနာ ဘာရာမီဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးကို ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္ တစ္ဂါလံ ေက်ာ္ေက်ာ္ ေလာင္းခ်ခဲ့တယ္ ဆိုပဲ။ အဲ့အခ်ိန္က လြန္ခဲ့တဲ့ ခုနွစ္နွစ္ ၊ ၂၀၀၄ ခုနွစ္က ။ အဲ့တုန္းက ဘာရာမီက တဲဟ္ရန္းမွာ ေနတယ္။ ေအာင္လည္း ေအာင္ျမင္ေနတဲ့၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရည္မွန္းခ်က္ လည္း ၾကီးတဲ့ မိန္းကေလး အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ အျဖစ္ ဘဝရပ္တည္ ေနခဲ့တာ။ အခုေတာ့ သူ႕အတြက္ ဆာဂ်ရီ ခြဲစိတ္မႈ ျပဳရာ စပိန္မွာ ေန ေနပါတယ္။

ဒီလို ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးကို အီရန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အစၥလာမ္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြမွာ ခြင့္ျပဳပါတယ္။ qisas လို႔ ေခၚမယ္။ retributive justice တဲ့။ တရားခံရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို တူမ်ွတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္း တစ္မ်ိဳး လို႔ပဲ ဆိုရမယ္။

ဘိုင္ရု က အစၥလမ္ေလ့လာေရး ပညာရွင္ အာမက္ မူဆာလီ ရဲ႕ အေျပာအရေတာ့ ဒီ retributive justice ဆိုတာ ပုဂၢိဳလ္ေရး အခ်င္းခ်င္း ျပစ္မႈ ေျဖရွင္းရာမွာ ဘံုသံုးေလ့ ရွိတဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုပဲတဲ့။ တရားရံုး ေတြမွာ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္တာ ထက္ အမ်ားအားျဖင့္ မိသားစုဝင္ အခ်င္းခ်င္း ၾကားမွာပဲ ေျဖရွင္းေလ့ ရွိတဲ့ နည္းပဲ လို႔ ဆိုပါတယ္။

ေသသည္၏ အျခားမဲ့မရွိဟူေသာ ေဟာကင္း

Stephen Hawking

 ဝဘ္ စာမ်က္နွာမ်ား လွန္ေလွာ ၾကည့္ရင္း ဘာသာျပန္ဆို ခ်င္ လာေသာ ေၾကာင့္ ျပန္ဆို ထားေသာ တစ္ပုဒ္ ျဖစ္ပါသည္။

ကိန္းဘရစ္ခ်္မွ ကမၻာ ေက်ာ္ ရူပေဗဒ ပညာရွင္ စတီဗင္ ေဟာကင္း ၏ ေျပာၾကားခ်က္ အခ်ိဳ႕ကို တင္ျပရန္ ျဖစ္သည္။

ေဟာကင္းက ၎၏ ယံုၾကည္ရာ မွာ ေကာင္းကင္ဘံု သို႔မဟုတ္ ေသသည္ ၏ အျခားမဲ့ ဘဝ ဟူသည္ တို႔သည္ ေသျခင္း တရားကို ေၾကာက္လန္႔ တတ္ၾကေသာ သူမ်ား အတြက္ ေျခာက္လွန္႔ တတ္ေသာ ပံုဝတၳဳ မ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

အခ်ိန္၏ သမိုင္း အက်ဥ္း ဟူေသာ နာမည္ေက်ာ္ ရူပေဗဒ ဆိုင္ရာ က်မ္းကို လူပိန္း နားလည္ေအာင္ ေရးသားခဲ့သူ ေဟာကင္း ကို ျပီးခဲ့သည့္ တနလၤာေန႔က ဂါးဒီးယန္း သတင္းစာမွ အင္တာဗ်ဴး ခဲ့သည္။ ယင္း အင္တာဗ်ဴးတြင္ ဦးေနွာက္ အတြင္း တံု႔ျပန္မႈ ျဖစ္ေပၚသမ်ွ ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္ ခဏတာ၏ အလြန္၌ မည္သည့္ အရာမွ မရွိ ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေဟာကင္းသည္ အသက္ ၂၁ နွစ္ အရြယ္ကတည္းက အာရံုေၾကာ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးခံစားေနရသူ ျဖစ္သည္။

၎က “လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးဆယ့္ ကိုးနွစ္ ကတည္းက ေသမယ္ ဆိုရင္ ေသနိုင္တဲ့ ေရာဂါ ေဝဒနာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ အသက္ ဆက္လာ ခဲ့တာပါ။ ေသတာကို မေၾကာက္ဘူး ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္ျမန္ လည္း မေသခ်င္ပါဘူး။ လုပ္လို႔ ရသေရြ႕မွာ အျဖစ္ခ်င္ဆံုး အေကာင္းဆံုး ေတာ့ လုပ္သြားဦးမွာ” ဟု ဆိုသည္။

ဦးေအာင္ဆန္းတို႔ အေမ

U Aung San and His Mother Daw Su

အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မ်ားမွ အာဇာနည္ ညီအစ္ကို (၂) ဦး ကို ေမြးထုတ္ ေပးခဲ့သူ မွာ အမ်ဳိး သား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ၏ အစ္ကို ဦးဘ၀င္း တို႔ကို ေမြးထုတ္ ေပးခဲ့သူ မွာ အာဇာနည္ မိခင္ႀကီး ေဒၚစု ျဖစ္ေပသည္။ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးကို ေမြးထုတ္ခဲ့သည့္ ေဒၚစု၏ ဘ၀မွာ စိတ္၀င္စား စရာ ေလာကံဓံမ်ားကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခိုင္ ႏုိင္သူ အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ဦးဘ၀င္းတို႔၏ မိခင္ႀကီး ေဒၚစုကို (၂၂၊ ၇၊ ၁၈၇၇) ရက္တြင္ မေကြးခ႐ိုင္၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ရွိ မင္း၀ိုင္း ေနအိမ္ အဘ ဦးျမေအး၊ ေဒၚသူဇာ တို႔က ေမြးဖြား ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း (၇) ဦး ရွိၿပီး သမီး အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ တနဂၤေႏြ သမီး ျဖစ္ေပမဲ့ မိဘမ်ား က ေန႔သင့္ နံသင့္ မဟုတ္ဘဲ မစုဟု အမည္မွည့္ေခၚ ထားခဲ့ၾကသည္။ ေဒၚစု၏ ဦးေလးေတာ္သူ ပင္းၿမိဳ႕၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ တို႔၏ သံုးၿမိဳ႕၀န္ ဦးေမာင္က အစု ဟု ေခၚေပသည္။

ေဒၚစု၏ ေအာက္တြင္ ေမာင္မ်ား ျဖစ္သည့္ ဦးဖိုးသင္း၊ ဦးေငြႏိုင္၊ ဦးေငြဆိုင္၊ ညီမေဒၚယု၊ ေဒၚပု၊ ေဒၚခင္ေမတို႔ ရွိေပသည္။ ေဒၚစုမွာ အေမတူ သမီးျဖစ္၍ မ်က္ႏွာ ေသးသြယ္ကာ အသားညိဳ၍ အရပ္မွာ မနိမ့္မျမင့္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္ခႏၶာ အေနအထားမွာ မပိန္လြန္း၊ မ၀လြန္းဘဲ ၾကည့္၍ ေကာင္းသည္။ ေဒၚစုမွာ စကားနည္းသူ ျဖစ္ၿပီး မ်က္ႏွာမွာ က်က္သေရ ရွိကာ ခံ့ညားလွသည္။ ေဒၚစုသည္ အစ္မအႀကီးဆံုး ျဖစ္သည့္ အျပင္ သိကၡာ သမာဓိႏွင့္ ျပည့္စံုကာ ေမြးခ်င္းမ်ား အားလံုးက အစ္မႀကီးဟု ေခၚၾကသျဖင့္ အျခားသူမ်ား ကလည္း အစ္မႀကီး လိုက္ေခၚ ခဲ့ၾကသည္။ ေဒၚစုသည္ ဗိုင္းေကာင္း ေက်ာက္ဖိ အမ်ဳိးသမီး ျဖစ္ကာ မိေကာင္း ဖခင္ သားသမီး ျဖစ္သည့္ အတြက္ မိဘမ်ား၏ စကားကို ေကာင္းစြာ နာယူ တတ္ခဲ့သည္။ သို႔အတြက္ ေၾကာင့္ပင္ (၁၁) ႏွစ္ သမီးအရြယ္ ကပင္ ျမန္မာ အမ်ဳိးသမီးတို႔ တတ္အပ္သည့္ ရက္ကန္းအတတ္ကို သူမတူ ေအာင္ တတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ ေဒၚစုသည္ ရက္ကန္း အတတ္ သာမက စက္ခ်ဳပ္ အတတ္ကိုပါ သင္ၾကား ခဲ့ေသးသည္။

ေဒၚစု အတြက္ ကံဆိုးသည့္ အခ်က္မွာ သူတို႔ေခတ္က အမ်ဳိးသမီးမ်ား မွာ စာသင္ၾကားမႈ အေလ့အထ နည္းပါး ေသာေၾကာင့္ စာေရး စာဖတ္ကိုပင္ မတတ္ေျမာက္ ခဲ့ရေပ။ စာေပ မသင္ၾကားရ၍ စာမတတ္ ေသာ္လည္း ေဒၚစု၏ မွတ္ဉာဏ္မွာ လူတကာ လက္ဖ်ား ခါျခင္း ခံရေလာက္ေအာင္ ေကာင္းလွသည္။ ေဒၚစု၏ မိဘမ်ားသည္ ေရွးလူႀကီးမ်ား ပီပီ သမီးကညာ အခါမလင့္ေစႏွင့္ ဆိုသည့္အတိုင္း ေဒၚစု အသက္(၁၉)ႏွစ္ တြင္ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ အေနာက္ပိုင္းရွိ ေတာင္သူႀကီး ဦးေဒကိုး ႏွင့္ ေဒၚဆြဲေလး တို႔၏ တစ္ဦး တည္းေသာ သား ဦးဖာႏွင့္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမား ေပးခဲ့သည္။ ေဒၚစုမွာ မိဘႏွစ္ပါး သေဘာတူ၍သာ အေၾကာင္းပါ ရေသာ္လည္း လက္မထပ္မီ အခ်ိန္က ဦးဖာကို တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ် မေတြ႕ျမင္ဖူး ခဲ့ေခ်။ ထိမ္းျမား လက္ထပ္ၿပီး၍ အေၾကာင္းပါေသာ အခ်ိန္က်မွသာ ဦးဖာမွ ေက်ာက္ေပါက္မ်ား ပါသည္ကို သိရွိခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ “ေမာင္ဖာမွာ ေက်ာက္ေပါက္ ပါမွန္း အိမ္ေထာင္က်မွ သိရတယ္ကြယ္” ဟု ရယ္ရယ္ ေမာေမာျဖင့္ တစ္ခါတရံ ရယ္စရာ ေမာစရာ အျဖစ္ ေျပာတတ္ေလသည္။

ေဒၚစုသည္ ဦးဖာႏွင့္ အေၾကာင္းဆက္၍ ေပါင္းဖက္ၿပီးေနာက္ ေယာကၡမ အိမ္တြင္ လိုက္ပါ ေနထိုင္စဥ္ အတြင္း (၁၈၉၄) ခုႏွစ္တြင္ အႀကီးဆံုး သမီး မခင္ၫြန္႔ကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ (၁၈၉၅) ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယ သမီးျဖစ္သူ မ၀က္ကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ (၁၁၊ ၆၊ ၁၉၀၁) ခုႏွစ္တြင္ ေမာင္ဘ၀င္း (အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ ဦးဘ၀င္း) ကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမာင္ဘ၀င္း ေနာက္ စတုတၴ ကေလး မေရႊမွန္ ကို ဖြားျမင္ ခဲ့ေသာ္လည္း မေရႊမွန္မွာ (၁၃) ႏွစ္ သမီးအရြယ္ တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ေဒၚစုသည္ ေယာကၡမမ်ား အိမ္တြင္လည္း မေန၊ မိဘမ်ားႏွင့္ လည္း မေနေတာ့ဘဲ ေဒၚစုတို႔၏ မင္း၀ိုင္းႀကီး အတြင္းမွာပင္ အိမ္တစ္ေစာင္ သီးသန္႔ ေဆာက္ကာ ေနထိုင္ခဲ့ ေလသည္။ (၁၉၀၅) ခုႏွစ္ တြင္ ပဥၥမ ေျမာက္ ကေလး ေမာင္ေနေအာင္ကို ဖြားျမင္ ေလသည္။ ထုိစဥ္က ေဒၚစု၏ တိုက္တြန္းခ်က္ အရ ဦးဖာသည္ လယ္သမား ဘ၀ကို စြန္႔၍ ေပ်ာ္ဘြယ္ၿမိဳ႕ တြင္ ဥပေဒသင္တန္း သြားေရာက္ သင္ၾကားခဲ့သည္။ ဦးဖာသည္ ဥပေဒ သင္တန္း တက္ေရာက္ ၿပီးေနာက္ တတိယတန္း အမိန္႔ေတာ္ရ စာေမးပြဲကို ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုရာ ႏွစ္ခ်င္းေပါက္ ေအာင္ျမင္ ခဲ့ေလသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ေဒၚစုသည္ လယ္သမား မယားဘ၀မွ အမိန္႔ေတာ္ရ ေရွ႕ေန ကေတာ္ ေဒၚစု ဘ၀သို႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေရာက္ရွိ ခဲ့ရေတာ့သည္။ ဦးဖာ ေရွ႕ေန ျဖစ္ၿပီး မၾကာမီမွာပင္

ပိေတာက္ ဆိုနာတာ

ပိေတာက္သည္ က်ေနာ္တို႔ေၾကာင့္ ပြင့္လာျခင္း မဟုတ္ေပ။

မနက္ျဖန္ ပိေတာက္ပန္းမ်ား ပြင့္ၾကမည္ ဟု တစ္စံုတစ္ေယာက္က က်ေနာ့ကို ေျပာသည္။ ပိေတာက္ပန္း ပြင့္ျခင္းသည္ ခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္း တစ္ရပ္ ျဖစ္ဖို႔ ( တစ္နည္း ) ပိေတာက္ပန္း ဟုတ္ဟုတ္ မဟုတ္ဟုတ္ ပန္းပြင့္ဖို႔ ရာတြင္ ထိုသူက ေျပာျပျခင္းသည္ အေျခအျမစ္ က်ေသာ အေၾကာင္းတရား မျဖစ္ႏိုင္ေခ်။ ပိေတာက္ပန္း ပြင့္ရန္ အတြက္ လံုေလာက္ေသာ ရည္ညႊန္းခ်က္ သူ႔တြင္ ရွိပါသည္ ဆိုလ်ွင္လည္း သူသည္ ပိေတာက္ပန္း ပြင့္ရန္ ဖန္ဆင္းသူ မဟုတ္ေပ။ ပိေတာက္ပန္း ပြင့္ရန္အတြက္ ခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္းတရားသည္ ပိေတာက္ပန္းမ်ား ပြင့္လာျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ထိုထက္ ဘာမ်ွ မပိုေပ။

Just Think

လူ႕စင္စစ္ မည္သို႔ ျဖစ္သနည္း

ယုတၱိေဗဒသည္ ေတြးေတာျခင္း၏ သိပၸံပညာရပ္ ျဖစ္သည္။ ေတြးေတာ စဥ္းစားျခင္းသည္ အသိပညာ ( သညာ ) မ်ားျဖင့္ စိတ္ကို ေဆးေၾကာသည္။ ( သို႔ေသာ္ သန္႔စင္ခ်င္မွ သန္႔စင္ေပမည္။ ) အသိသညာ မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္လာျခင္းျဖင့္ သိစိတ္ အစဥ္ ျဖစ္လာသည္။ ၎သည္ ေသဆံုးရပ္တန္႔ေနေသာ အရာမဟုတ္။ ရွင္သန္ေနေသာ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ စြဲယူျခင္း၊ ဆန္႔က်င္ျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ မကၠင္းနစ္ ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလည္း မဟုတ္ေပ။ ေတြးေတာျခင္းသည္ သိစိတ္ ျဖစ္စဥ္၏ ဆက္ႏြယ္ခ်က္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ျပီး ဇီဝရုပ္ တိုးတက္လာသည္ နွင့္ အမ်ွ ဖြံ႕ျဖိဳးလာရေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ လည္း ျဖစ္သည္။ ေတြးေတာျခင္း ျဖစ္စဥ္သည္ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း စီမွ တစ္ဆင့္ မ်ိဳးႏြယ္အတြင္းသို႔ စိမ့္ဝင္ တိုးတက္ ပ်ံ႕ ႏွံ႕သည္။ ေတြးေတာျခင္း ျဖစ္စဥ္တို႔တြင္ အေျခခံ က်သည့္ ကြဲျပား ျခားနားခ်က္ မရွိ။ ဆင့္ကဲတိုးတက္လာသည့္ ျဖစ္စဥ္အတြင္းတြင္ ခြဲခန္႔သတ္မွတ္ျခင္း၊ သံုးသပ္ခံယူျခင္း ႏွင့္ ေဝဖန္သံုးသပ္ျခင္း ဟူေသာ အသိဥာဏ္ အဆင့္ဆင့္ အပိုင္းတို႔ အျဖစ္သာ အမည္တပ္ႏိုင္မည္ ။

ယေန႔ ေခတ္အခါတြင္ ျဖစ္တည္မႈ ဟူေသာ စကားလံုး၏ အနက္အဓိပၸာယ္မွန္ကို စနစ္တက် ခြဲျခား တတ္ရန္လိုလာသည္။ အခ်ိဳ႕ ျဖစ္တည္မႈ မ်ားသည္ အဓိပၸာယ္ ရွိေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ ျဖစ္တည္မႈ မ်ားသည္ အဓိပၸာယ္ မရွိေတာ့။ က်ေနာ္ တို႔ သိသည္က မ်က္ျမင္ဒိ႒ အာရံုမ်ားျဖင့္ ခြဲျခား သိရွိျခင္း ျဖစ္ရသကဲ့သို႔ တစ္ဖက္တြင္လည္း ဆင္ျခင္ဥာဏ္ျဖင့္ ပိုင္းျခား သိရွိရသည္။

လူႏွစ္တန္း နွစ္စား ပံုျပင္

လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးနွစ္က ဆိုေတာ့ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ပါတဲ့ အခ်ိဳ႕ အခ်က္ေတြက ေဟာင္းေနျပီေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခ်က္အလက္ ေတြကသာ ေဟာင္းေနတာ သေဘာတရားက ယခုထက္ထိ တည္ရွိ စဥ္းစား ေနရျပီး လုပ္ကိုင္ၾကရတဲ့ ဟာ ေတြပဲ လို႔ ျမင္ပါတယ္။

၂၀၀၈ ခုနွစ္ ေမလထုတ္ Waves က – အမၾတာဆင္း ( Amartya Sen ) ေရးသားျပီး ဆရာေဖျမင့္ ဘာသာျပန္ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမၾတာဆင္းဟာ ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္မွာ စီးပြားေရးပညာနဲ႔ ဒႆနိက ပညာရပ္ကို သင္ၾကားပို႔ခ်လ်က္ ရွိသူျဖစ္ျပီး ၁၉၉၈ က စီးပြားေရး ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္လ္ဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရသူ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ထုတ္ စာအုပ္ကေတာ့ – Identity and Violence: The Illusion of Density လို႔ သိရပါတယ္။

ေဇယ်
……………………………

Amartya Sen

ကမၻာ့ လူဦးေရ သန္းေပါင္း မ်ားစြာကို ၿခိမ္းေျခာက္ လ်က္ရွိသည့္ စားနပ္ရိကၡာ ျပႆနာသည္၊ ကာလတစ္ခုမွာ ေလ်ာ့ပါး ေပ်ာက္ကြယ္ သြားမည္လား၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ ပို၍ ဆုိး၀ါး လာမည္လား။ အေျဖက ႏွစ္မ်ဳိးလုံး ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ မၾကာမီက ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ စားေသာက္ ကုန္ေစ်းႏႈန္း မ်ား ျမင့္တက္မႈသည္ အဓိကအားျဖင့္ ၾသစေၾတးလ်၊ ယူကရိန္းႏွင့္  အျခားေနရာ တခ်ဳိ႕မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ မုိးေခါင္ ေရရွားျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ယာယီျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သည္အတြက္ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ ႀကီးႀကီး မားမား မ်ားမ်ား စားစား လုပ္ရန္ လိုအပ္ခဲ့သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း၊ လက္ငင္းအက်ပ္အတည္းမွာ အခ်ိန္တန္လွ်င္ ၿပီးဆုံးသြားမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သည္ကိစၥမ်ား ျဖစ္ပြား ေစခဲ့သည့္ အရင္းခံ အေၾကာင္းတရားကို သိျမင္ကာ ယင္းအား ကုစားမႈ မျပဳခဲ့လွ်င္မူ၊ သည္ျပႆနာသည္ ေရရွည္၌ ပို၍ ႀကီးထြားလာဖြယ္ ရွိပါသည္။ယင္း အေၾကာင္းရင္းခံကား လူႏွစ္မ်ဳိး ႏွစ္စား ျဖစ္ေပၚ ေနသည့္ကိစၥျဖစ္သည္။

သည္ လူႏွစ္မ်ဳိး ကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တစ္ခုေသာ ႐ႈေထာင့္မွ ေျပာဆုိခ်က္က ဤသုိ႔ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲသား ဦးေရ မ်ားျပားေသာ တုိင္းျပည္တစ္ျပည္၌၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ ႐ုတ္တရက္ လ်င္ျမန္စြာ ဖြံ႔ၿဖိဳး ေပၚေပါက္လာသည့္ အခါမ်ဳိးတြင္၊ အသစ္ျဖစ္ေပၚလာေသာ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၏ အက်ဳိးအျမတ္ကို လူတစ္၀က္ခန္႔ ကသာ ခံစားရေလ့ရွိသည္။ ထုိခံစားရသူတုိ႔သည္ ရရွိလာသည့္၀င္ေငြသစ္မ်ားကို စားနပ္ ရိကၡာ ၀ယ္ယူရာ၌ အမ်ားအျပားသုံးစြဲၾကရာ၊ အကယ္၍ စားနပ္ရိကၡာေရာင္းအား အလွ်င္အျမန္ တုိးတက္မလာပါက၊ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ထုိးတက္ သြားၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိအခါ ၀င္ေငြအသစ္ တုိးမလာသည့္ က်န္ဆင္းရဲသား မ်ားမွာ စားေသာက္ကုန္ ေစ်းႏႈန္း တုိးျမႇင့္ျခင္း၏ ဒဏ္ကို တစ္ဖက္သတ္ ခံရကာ ငတ္မြတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေပမည္။ သည္နည္းမ်ဳိးျဖင့္ ျဖစ္သည့္ ေဘးဒုကၡမ်ားမွာ ကမၻာ၌ ႀကိမ္ဖန္ မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး သာဓကတစ္ခုမွာ ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေႏွာင္းပုိင္းကာလ အိႏၵိယတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ ဘဂၤလား အငတ္ေဘးႀကီး ျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္က အိႏၵိယတြင္ အဂၤလိပ္အစုိးရက ဂ်ပန္ႏွင့္ တုိက္မည့္စစ္ပြဲ အတြက္ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား သုံးစြဲ ျပင္ဆင္လ်က္ရွိရာ၊ စစ္စီးပြားေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ၿမိဳ႕ေနဆင္းရဲသားမ်ား အထူးသျဖင့္ ကာလကတၱားၿမိဳ႕တြင္ ေနထုိင္သူမ်ားမွာ၊ ႐ုတ္တရက္ ဝင္ေငြမ်ား တုိးတက္ ရရွိလာၾကကာ၊ ယင္း၏ရလဒ္အျဖစ္ စားေသာက္ကုန္ ေစ်းႏႈန္းမ်ား မူလထက္ ၄ ဆအထိ တုိးျမႇင့္ သြားခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္၊ ေက်းလက္ေန ဆင္းရဲသားမ်ားမွာမူ ၀င္ေငြ တုိးစရာ အခြင့္အလမ္းမ်ား မႀကဳံရဘဲ၊ ေစ်းႏႈန္းမ်ား ေခါင္ခုိက္ေအာင္ တက္သြားျခင္း ကိုသာ ရင္ဆုိင္ၾကရသည္။

ေဖနဲ႔ သားနဲ႔-

ျပာရီေမွာင္ ညိဳ႕စဥ္က

ခေလာက္သံ ညံစီေပး
ေျခေအး ဝမ္းေရာင္
ေနာက္မိုးေခါင္ ျပာညိဳထက္ဆီက
သိုင္းဖြဲ႕လို႔ ေမွာင္။

ရုန္းလိုက္ဟဲ့ ငါ့အေကာင္။
တမိုး တေရႊ – ေအာင္ တဲ့ မွ
ေတာင္တစ္ရိုးခင္ ရြာစဥ္ေရႊ႕မယ္
ေဖ့ခ်စ္တဲ့ ေမာင္။

သစၥာ ဟူသည္

ျပီးခဲ့သည့္ ( ၉ ) ရက္ေန႔က ဆရာပါရဂူ ကြယ္လြန္ေၾကာင္း သိခဲ့ ရျပီးေနာက္ပိုင္း ဆရာ့စာေတြကို မွတ္မွတ္ရရ ျပန္ဖတ္ျဖစ္သည္။ ျပန္ရွာ ျဖစ္သည္။ ထိုထက္ ပိုသည္က ဆရာ သြန္သင္ ခဲ့သည္ မ်ားကို ျပန္ ဆင္ျခင္ေနမိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာမွတစ္ဆင့္ သိခဲ့ရသည့္ ျပည္ပ ဆရာမ်ားထဲတြင္ တဂိုး၊ ရာဟုလာ သံကိစၥည္း၊ ခရစ္သ်ွနား၊ ဟာမန္ဟက္စ္ နွင့္ ေပါလ္ေကရပ္ တို႔ ျဖစ္၏။ က်ေနာ္ ေနာက္ပိုင္း အဖတ္အမ်ားဆံုး ရွိလာခဲ့သည္က ေပၚလ္ေကရပ္ ( Paul Carus ) ၏ စာမ်ား ျဖစ္သည္။

ပထမဆံုး ေပါလ္ေကရပ္ ၏ အေရးအသားကို စြဲလမ္းေစခဲ့သူမွာ ဆရာပါရဂူ ျဖစ္သည္။ သူ၏ ( ေပါလ္ေကရပ္၏ ) နိဗၺာန္ ( ၀တၳဳတို ႏွစ္ပုဒ္ ) တြင္ ဆရာပါရဂူက ၎ကိုယ္တိုင္ ေရးသားထားသည့္ နိဗၺာန္ ဟူေသာ အမည္ပါ စာတမ္း ႏွင့္ ကံ ဟူေသာ အမည္ပါ စာတမ္း တို႔ကုိ ပူးတြဲထည့္သြင္း၍ ဘာသာ ျပန္ဆိုထားသည္။ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက ဆရာပါရဂူ ကိုေရာ၊ ဆရာ ေပါလ္ေကရပ္ ကိုပါ ေလးစားခဲ့သည္။ ၎တို႔၏ စာမ်ားကို တခုတ္တရ ရွာေဖြၾကည့္လာခဲ့ရာ အျပည့္အစံု မဟုတ္ေသာ္ျငားလည္း အခ်ိဳ႕ကိုမူ စုေဆာင္းမိသည္။

သို႔ေသာ္ အေၾကာင္းေၾကာင္းနွင့္ မဖတ္ျဖစ္။ ထို မဖတ္ျဖစ္ ခဲ့ေသာ စာမ်ားကို ယခုအခါ ( က်ေနာ့အတြက္ တာ၀န္တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ မလိုအပ္ေသာ အလုပ္အခ်ိဳ႕ကို ေလ်ာ့၍ ) အခ်ိန္ေပး ဖတ္ျဖစ္လာသည္။ ယင္းတို႔ အနက္မွ ဖတ္မိသေလာက္ အခ်ိဳ႕ကို ျပန္ဆိုေရးသားလိုေသာ ဆႏၵလည္း ရွိခဲ့သည္။

လူတို႔တြင္ အိပ္မက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ၊ ရည္မွန္းခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကသည့္ အေလ်ာက္ က်ေနာ့တြင္လည္း ဆရာမ်ား၏ စာမ်ား ဖတ္ရွဳလိုျခင္း အာသီသ အိပ္မက္ ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ က်ေနာ္နွင့္ ထပ္တူ အာသီသ ရွိၾကသူမ်ား ကိုလည္း ရည္ရြယ္ျပီး ေကာင္းႏိုးရာရာ ဖတ္မိသမ်ွကို တတ္စြမ္းသေရြ႕ ၾကိဳးစား ေရးၾကည့္ဖို႔လည္း စိတ္ကူးခဲ့ဖူးပါသည္။

ယခု ဆရာ ေပါလ္ေကရပ္၏ အမွန္တရားနွင့္ အျခားကဗ်ာမ်ား ( Truth and other poems ) စာအုပ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အမွန္တရား ( Truth ) ကဗ်ာ ကို က်ေနာ္ ဖတ္မိသည့္အတိုင္း ျမန္မာျပန္ဆို၍ ျပန္လည္ ေ၀ငွျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသို႔ ျပန္ဆိုရာတြင္ အခ်ိဳ႕ကို အက်ဥ္း၊ အခ်ိဳ႕ကို အက်ယ္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း ။

သစၥာ

စင္စစ္ အရာ၀တၳဳတိုင္း၏ အတိုင္းအတာကား လူသားပင္ ျဖစ္သည္။
လူသားကိုလည္း
အလားတူ
အရာအားလံုး ( သို႔မဟုတ္ ) ဧက ၊ တစ္ပါးတည္းေသာ ဓမၼတရားက အုပ္ခ်ဳပ္သည္။

လူသည္ ေလာကဓာတ္ အေသးစား ျဖစ္၏။
ဧေကာဓေမၼာ၊ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာလမ္းနွင့္ ေလ်ာက္လွမ္းမိေသာ အခ်ိန္တိုင္း၌
ျပည့္၀ေသာ လူ႕သဘာ၀သို႔ ရင့္သန္ ၾကီးထြားလာရ၏။